Reumatoidalne Zapalenie Stawów
Reumatoidalne Zapalenie Stawów (RZS) to postępująca choroba wywołującą przewlekłe zapalenie stawów. Generalnie obejmuje mniejsze stawy takie jak: palce, kciuki, nadgarstki, stopy i kostki. Jednakże biorąc pod uwagę ogólnoustrojowy charakter tej choroby może ona również oddziaływać na cały organizm, w tym organy wewnętrzne oraz układ krwionośny.
RZS należy do grupy chorób klasyfikowanych jako choroby układu immunologicznego, gdzie układ odpornościowy atakuje własny organizm. W przypadku RZS proces zapalny obejmuje błonę maziową wyścielającą staw. To z kolei prowadzi do obrzęków oraz uszkodzenia chrząstki i kości w obrębie danego stawu.
Kogo dotyka RZS?
RZS częściej występuje w krajach rozwiniętych. Więcej przypadków zachorowań notuje się u kobiet niż u mężczyzn.
Choć na RZS można zachorować w każdym wieku, to zazwyczaj choroba daje o sobie znać w wieku 30-50 lat.
Co wywołuje RZS?
Jak dotąd lekarzom nie udało się jednoznacznie ustalić przyczyny RZS. Mówi się, że ważną rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe oraz hormonalne.
Osoby o specyficznych markerach genetycznych wykazują większą skłonność do zachorowania na RZS, choć nie zawsze fakt posiadania genu predysponującego do RZS prowadzi do rozwinięcia choroby.
Wielu naukowców wierzy, że u wrażliwych osób o rozwoju choroby decydują czynniki środowiskowe. Czynnikami, które sprawiają, że system odpornościowy atakuje zdrową błonę maziową, czyli pojedynczą warstwę komórek, regulującą transport pomiędzy torebką stawową a otaczającymi tkankami, są czynniki natury bakteryjnej i/lub wirusowej.
Kobiety zapadają na RZS 2-3 krotnie częściej niż mężczyźni. Zazwyczaj, kiedy zachodzą w ciążę, RZS przechodzi w stan remisji. Rok po zajściu w ciążę kobiety chorują na RZS znacznie częściej niż można by się tego spodziewać, a objawy mogą przybrać na sile po urodzeniu dziecka. Te fakty sprawiają, że badacze są skłonni wierzyć, że płeć może mieć wpływ na rozwój i postęp RZS. Wielu z nich próbuje zrozumieć działanie hormonów kobiecych w procesie rozwoju RZS. Jednak wiele pytań wciąż pozostaje bez odpowiedzi.
Objawy RZS oraz inne choroby towarzyszące
Objawy RZS mogą pojawiać się i ustępować oraz różnić się stopniem ciężkości u indywidualnych pacjentów. Do głównych objawów RZS należą:
- sztywność stawów
- ból stawów
- obrzęki
- zaczerwienienie i uczucie ciepła w miejscach objętych zapaleniem
- ograniczenie możliwości poruszania się
- podskórne guzki lub grudki
- deformacja stawów
Objawy RZS występują symetrycznie tzn. że dowolny objaw obserwowany z jednej strony ciała, daje o sobie znać również po jego drugiej stronie.
Objawy te często prowadzą do stałego uszkodzenia stawów i kości. Może się zdarzyć, że chorzy mają problem z poruszaniem się, a to z kolei prowadzi do utrudnienia wykonywania najprostszych codziennych czynności takich jak: czesanie włosów, przekręcanie gałki w drzwiach czy spacerowanie.
Pacjenci z RZS wykazują większe ryzyko zapadalności na inne choroby, w szczególności choroby serca i udar. Nie jest znany jasny powód takiego stanu rzeczy, choć podejrzewa się, że brak aktywności fizycznej oraz generalnie poruszania się, są czynnikami przyczyniającymi się do wystąpienia wielu z tych chorób.
Jak diagnozuje się RZS?
Diagnozowanie RZS nie zawsze jest łatwe, gdyż pierwsze objawy choroby mogą być subtelne i pojawiać się stopniowo. Początkowe stadium RZS ma także wiele wspólnych objawów typowych dla innych chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Nie istnieje jasny sposób diagnozowania RZS, tak więc lekarz musi polegać na połączeniu danych z takich źródeł jak: historia choroby pacjenta, wyniki testów fizycznych oraz laboratoryjnych, a także zapis obrazu rentgenowskiego / innych technik obrazowania.
Wczesna diagnoza jest bardzo ważna, gdyż uszkodzenie stawów ma miejsce w czasie pierwszych dwóch lat od postawienia diagnozy. Na chwilę obecną RZS jest chorobą nieuleczalną, a głównym zadaniem farmakoterapii jest zahamowanie objawów choroby.